Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) – problem nawracających urazów
W ostatnich latach coraz częściej dochodzi do powtórnych urazów więzadła krzyżowego przedniego (ACL) w krótkim czasie po pierwszym zerwaniu ACL. Badania pokazują, że w ciągu dwóch lat od powrotu do aktywności sportowej ryzyko nawrotu urazu wynosi około 29,5%. Ponadto przedwczesne zwyrodnienia stawów piszczelowo-udowego i rzepkowo-udowego pojawiają się już po 5–10 latach od pierwotnego urazu.
Przyczyny powtórnych urazów ACL
Do niedawna zerwanie ACL analizowano głównie pod kątem biomechaniki ciała. Podczas rehabilitacji i powrotu do sportu koncentrowano się na przywracaniu prawidłowych wzorców ruchowych. Pomijano jednak rolę układu nerwowego i aspekt sensoryczny, które mogą mieć kluczowe znaczenie w ponownych urazach więzadła.
Rola plastyczności mózgu w zerwaniu ACL
Zaburzenia dopływu informacji czuciowych do mózgu mogą zwiększać ryzyko ponownego zerwania ACL. Badania pokazują, że pierwotny uraz prowadzi do zmian w neuroplastyczności mózgu, zwłaszcza w korze ruchowej i czuciowej. Uraz powoduje wzmożoną aktywność nocyceptorów wskutek stanu zapalnego, co zaburza sprzężenie zwrotne między stawem a mózgiem. To może znacząco wpływać na kontrolę ruchową i zwiększać ryzyko ponownego urazu.
Zerwanie ACL – konsekwencje zaburzeń czuciowo-ruchowych
Badania wykazały, że zmiany w plastyczności mózgu po zerwaniu ACL prowadzą do osłabienia siły maksymalnego dowolnego skurczu mięśnia czworogłowego (MVC). Jest to związane z nieprawidłowym działaniem pętli gamma oraz wzrostem aktywności mięśni zginaczy.
Rekonstrukcja ACL nie przywraca prawidłowej neuroplastyczności. Pacjenci po operacji nadal wykazują zaburzenia aktywności czuciowo-ruchowej, m.in. zwiększoną aktywność kory czołowej. Oznacza to, że samo odtworzenie więzadła nie wystarcza do pełnego odzyskania funkcji ruchowych.
Wnioski dla leczenia i rehabilitacji ACL
Nowe badania wskazują, że tradycyjne podejście biomechaniczne do rehabilitacji ACL jest niewystarczające. Równie istotny, jeśli nie ważniejszy, jest aspekt czuciowo-ruchowy. Sama rekonstrukcja więzadła to tylko część procesu leczenia. Skuteczna rehabilitacja powinna uwzględniać zarówno biomechanikę, jak i neuroplastyczność, aby zmniejszyć ryzyko powtórnych urazów i poprawić długoterminowe efekty terapii.
Bibliografia:
1). V. Paterno, M. J. Rauh, L. C. Schmitt, K. R. Ford, and T. E. Hewett, “Incidence of second ACL injuries 2 years after primary ACL reconstruction and return to sport,” The American Journal of Sports Medicine, vol. 42, no. 7, pp. 1567–1573, 2014
2). T. Paradowski, M. Englund, L. S. Lohmander, and E. M. Roos, “The effect of patient characteristics on variability in pain and function over two years in early knee osteoarthritis,” Health and Quality of Life Outcomes, vol. 3, no. 1, pp. 1–6, 2005.
3). G. Culvenor, F. Eckstein, W. Wirth, L. S. Lohmander, and R. Frobell, “Loss of patellofemoral cartilage thickness over 5 years following ACL injury depends on the initial treatment strategy: results from the KANON trial,” British Journal of Sports Medicine, vol. 53, no. 18, pp. 1168–1173, 2019
4). Gokeler, D. Neuhaus, A. Benjaminse, D. R. Grooms, and J. Baumeister, “Principles of motor learning to support neuro- plasticity after ACL injury: implications for optimizing perfor- mance and reducing risk of second ACL injury,” Sports Medicine, vol. 49, no. 6, pp. 853–865, 2019.
5). R. Needle, A. S. Lepley, and D. R. Grooms, “Central nervous system adaptation after ligamentous injury: a summary ofthe- ories, evidence, and clinical interpretation,” Sports Medicine, vol. 47, no. 7, pp. 1271–1288, 2017. (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28005191/)