Nasze ruchy zachodzą dzięki bardzo dobrze zsynchronizowanej pracy wielu mięśni, które tworzą tzw. taśmy anatomiczne mięśniowo-powięziowe. Jako fizjoterapeuta staram się zawsze rozpatrywać problem pacjenta przez pryzmat jego ogólnego stanu funkcjonalnego, nie bazując na poszczególnych mięśniach oddzielonych jeden od drugiego.
Z powyższego względu ciężko stwierdzić o wyższości jednego mięśnia nad drugim. Okazuje się jednak, że w naszym ciele znajduje się mięsień, który poprzez swoje mnogie połączenia ze swoimi sąsiadami może mieć wpływ na liczne struktury w naszym ciele. Mięsień biodrowo-lędźwiowy jest istotną strukturą w naszym ciele, która warunkuje jego prawidłowe funkcjonowanie.
Standardowe postrzeganie mięśnia biodrowo-lędźwiowego
Atlasy anatomiczne określają mięsień biodrowo-lędźwiowy jako główny i najsilniejszy zginacz stawu biodrowego. Ponadto, umożliwia on rotację zewnętrzną kości udowej. Przy ustalonych kończynach dolnych pozwala on na zgięcie tułowia w przód. Jednostronny skurcz powoduje zgięcie boczne tułowia w płaszczyźnie czołowej. Jest on również stabilizatorem kręgosłupa oraz wpływa na prawidłowe funkcjonowanie stawu biodrowego oraz miednicy.
W przypadku mięśnia biodrowo-lędźwiowego, warto pójść o krok dalej i rozważyć znacznie szerzej jego topografię anatomiczną oraz połączenia w ciele człowieka. Okaże się wtedy, z jak wieloma strukturami ma on kontakt pośredni lub bezpośredni oraz łatwiej będzie zrozumieć przyczyny dysfunkcji, które niekoniecznie łączymy z mięśniem biodrowo-lędźwiowym.
Mięsień biodrowo-lędźwiowy w ścisłym związku z przeponą
Przepona kontroluje nasze oddychanie oraz jest obszarem, w którym bardzo mocno „odkładają się" nasze emocje i stres. Mięsień biodrowo-lędźwiowy i przepona pozostają w ścisłej relacji przez powięź i więzadło łukowate przyśrodkowe. Przy każdym oddechu mięśnie biodrowo-lędźwiowe i przepona współpracują ze sobą, zapewniając dodatkowo stabilizację kręgosłupa. Przepona, a tym samym mięsień biodrowo-lędźwiowy, w reakcji na stres będzie wykazywała tendencję do wzmożonego napięcia, co w konsekwencji może doprowadzić do zaburzenia rytmu oddechowego (np. spłycenia oddechu). Długotrwale utrzymujący się stan napięcia emocjonalnego może, poprzez przeponę, zaburzać pracę mięśnia biodrowo-lędźwiowego.
Mięsień biodrowo-lędźwiowy a ból w kolanie
Ze względu na swój przyczep początkowy, mięsień prosty uda jest również zginaczem stawu biodrowego. Będzie on zatem razem z mięśniem biodrowo-lędźwiowym brał udział w zgięciu biodra, zwłaszcza przy zgiętym kolanie. Te zależności mogą tłumaczyć często spotykaną sytuację w gabinecie, kiedy problem stawu kolanowego znajduje swoje źródło w nieprawidłowo działającym stawie biodrowym. Eliminując napięcie w rejonie mięśnia biodrowego, często udaje się pozbyć problemu w stawie kolanowym.
Zaparcia – problemy jelitowe
Kiedy mięsień lędźwiowy jest stale poddawany obciążeniom lub czynnikom stresowym, może w konsekwencji stać się chronicznie napięty lub przykurczony. Z punktu widzenia anatomii, mięsień biodrowo-lędźwiowy znajduje się w bliskim sąsiedztwie szeroko pojętego układu trawiennego (jelita).
Wszelkie dysfunkcje w mięśniu biodrowo-lędźwiowym mogą powodować stan zapalny, prowadzący do niewielkich zrostów pomiędzy sąsiadującymi tkankami. Z tego też względu, problemy z mięśniem lędźwiowym mogą wpływać na trawienie pokarm, będą warunkowały przebieg cyklu miesiączkowego (ból lub jego brak) oraz będą miały wpływ na to, jak dobrze lub jak źle wydalamy produkty przemiany materii z organizmu.
Ból odcinka lędźwiowego
Ze względu na swoje przyczepy do kręgosłupa lędźwiowego i dolnego odcinka piersiowego, mięsień biodrowo-lędźwiowy jest również częstym sprawcą dolegliwości bólowych kręgosłupa. Jednostronny problem z mięśniem biodrowo-lędźwiowym może zaburzać prawidłową biomechanikę kręgosłupa lędźwiowego, miednicy lub stawu biodrowego. Taka sytuacja w perspektywie czasu doprowadzi do wystąpienia objawów bólowych. Poza rejonem odcinka lędźwiowego, mogą to być również bóle w rejonie pośladków, promieniowanie bólu do pachwiny i kończyny dolnej. Dodatkowo, może pojawić się utykanie, funkcjonalne skrócenie kończyny dolnej oraz trudność w przyjęciu wyprostowanej postawy.
Podsumowując powyższe informacje widzimy jak wielki „bałagan” może być spowodowany zaburzeniami w obrębie jednego mięśnia. Z praktyki gabinetowej widzimy, że wielu pacjentów ma w jakiś sposób podrażniony obszar mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Aktualny styl życia z przewagą siedzenia w ciągu dnia, dużą ilością stresu, złą dietą i brakiem ruchu, jest idealną receptą na problemy i dysfunkcje w obrębie mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Praca z mięśniem biodrowo-lędźwiowym może przynieść zaskakująco szybkie rezultaty, jeśli dodatkowo spróbujemy dokonać zmiany naszego stylu życia.
Bibliografia:
1). Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2). https://jaoa.org/article.aspx?articleid=2094465
3). Atlas anatomii Netter'a (zdjęcie)
