Łąkotka jest to niewielki twór chrzęstny w kształcie półksiężyca znajdujący się między kością udową a piszczelową. Ich zadaniem jest utrzymanie kontaktu między tymi dwiema powierzchniami stawowymi. Dodatkowo działa jako amortyzator kolana i odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymaniu jego stabilności. Poza absorpcją nacisku w stawie kolanowym umożliwia zmniejszanie tarcia powierzchni stawowych kości piszczelowej i udowej. Urazy łąkotek są bardzo powszechne w sporcie - łąkotka przyśrodkowa jest mniej więcej 5 razy bardziej narażona na urazy w porównaniu do łąkotki bocznej.
Urazy łąkotek - przyczyny
Do urazu łąkotki dochodzi pod wpływem powtarzającego się przeciążenia lub nagłego zdarzenia. U osób młodych lub wysportowanych łąkotki mogą ulegać uszkodzeniom podczas nasilonego zgięcia stawu kolanowego lub na skutek urazów skrętnych, np. podczas jazdy na nartach. Czasem zdarza się, iż tylko nagłe wstanie z pozycji klęku może spowodować pęknięcie łąkotki przyśrodkowej.
Dodatkowo, w dłuższej perspektywie czasu, łąkotki ulegają postępującemu zużyciu. Zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się wraz z wiekiem i występują częściej u osób, które mają kolana koślawe lub szpotawe. Ponadto, osoby pracujące w pozycji klęcznej (fliziarz) są bardziej predysponowane do tego rodzaju urazów.
Urazy łąkotek– charakterystyczne objawy uszkodzenia
Uszkodzenie łąkotki najczęściej objawia się bólem kolana, któremu czasami towarzyszy obrzęk stawu, a nawet jego zablokowanie. Te blokady są bolesne i odblokowanie następuje nagle przez wykonanie delikatnych ruchów w celu wyprostowania nogi. Głównym objawem wskazującym na uszkodzenie łąkotki jest uporczywy ból kolana, utrudniający codzienne funkcjonowanie, któremu towarzyszą nawracające obrzęki kolana.
Dodatkowo, bardzo często występuje strzelanie w stawie połączone z utratą stabilności (uciekaniem). Charakterystyczne jest również ograniczenie wyprostu i sprężynujące czucie końcowe (na końcu zakresu ruchu czujemy miękki, sprężynujący opór). Może również pojawić się niemożność przeniesienia ciężaru ciała na kończynę dotkniętą urazem. Objawy różnią się i zależą od rodzaju uszkodzenia oraz od tego, która z łąkotek została dotknięta urazem (przyśrodkowa czy boczna).
Jeśli występują dodatkowe problemy stawu kolanowego (zwyrodnienia powierzchni stawowych, zwichnięcie lub zerwanie więzadła krzyżowego przedniego), nie zawsze łatwo jest odróżnić objawy charakterystyczne dla urazu łąkotki od innych współistniejących. Dla potwierdzenia i pełnego rozpoznania urazu wykonuje się dodatkowo rezonans magnetyczny.
Urazy łąkotek – leczenie i fizjoterapia urazów
Jak w przypadku większości urazów, łąkotki można poddać leczeniu zachowawczemu lub operacyjnemu. Ze względu na swoją budowę anatomiczną, łąkotki posiadają bardzo małą zdolność do regeneracji. W dłuższej perspektywie czasu, większość uszkodzeń łąkotek, które dają objawy, wymaga leczenia operacyjnego.
Decyzja o leczeniu operacyjnym może zostać podjęta w przypadku urazu łąkotki, ale nie zdarza się to systematycznie. Zależy to głównie od odczuwanego dyskomfortu i współistnienia innych zaburzeń, które mogą powodować niestabilność stawu kolanowego (np. uszkodzenia więzadeł krzyżowych). Łąkotka może zostać zszyta oraz częściowo usunięta. W niektórych skrajnych przypadkach konieczne jest zupełne usunięcie łąkotki (meniscektomia).
Główne cele rehabilitacji po zabiegu to wczesne opanowanie bólu i obrzęku, natychmiastowe lub możliwie jak najszybsze obciążanie operowanej kończyny, uzyskanie i utrzymanie pełnego zakresu ruchu oraz przywrócenie siły mięśnia czworogłowego uda.
Podejmując decyzję odnośnie wyboru rodzaju leczenia należy mieć na uwadze fakt, iż łąkotki są jednym z kluczowych elementów dla zachowania dobrego stanu funkcjonowania kolana. W pełnym wyproście, połowa działających sił na staw kolanowy, jest przenoszona przez łąkotki. Podczas zgięcia kolana do 90 stopni wartość ta zwiększa się do 85%. Według niektórych badań, usunięcie łąkotek redukuje o 20% zdolność pochłaniania sił działających na staw kolanowy. Z tego względu zalecamy w pierwszej kolejności podjęcie próby leczenia zachowawczego, traktując leczenie artroskopowe jako ostateczność.
