Bark, staw barkowy, "ramię"…W rzeczywistości określany mianem kompleksu barkowego. Składa się on w sumie aż z 4 osobnych stawów ! Czasem nawet zalicza się "połączenie" łopatki z kręgosłupem jako 5 staw. Bark to bardzo skomplikowana bestia. Po pierwsze ze względu na swoją złożoną budowę anatomiczną, a po drugie ze względu na bardzo dużą zależność od innych struktur anatomicznych. Istnieje kilka mniej oczywistych przyczyn, które mogą być źródłem problemów oraz dolegliwości bólowych związanych z obszarem barku.
Ból barku po treningu i ćwiczeniach
Ból barku najczęściej pojawia się podczas odwodzenia, podnoszenia ramienia ponad głowę. Osoby ćwiczące na siłowni doświadczają bólu barku w trakcie lub po ćwiczeniach wyciskania na ławeczce lub wyciskania ponad głowę, czy też podczas robienia pompek.
Pomijając ewentualny uraz stawu barkowego, który w konsekwencji będzie (lokalną) przyczyną bólu, możemy spotkać jeszcze inną sytuację. W przebiegu tzw. niespecyficznego bólu barku, który pojawił się samoistnie, jego przyczyna może mieć swoje źródło w zupełnie odległym obszarze.
Ból barku – anatomiczne koneksje i zależności
Biomechanika barku zależy od doskonałej współpracy struktur biernych oraz dynamicznych stabilizatorów (mięśni). Bark jest w pewnym sensie wyjątkowym stawem w ludzkim ciele ponieważ posiada on największy zakres ruchu spośród wszystkich stawów. Taki stan rzeczy niesie jednak za sobą pewne wyzwania. Pomijając bardzo ważną rolę jaką pełnią mięśnie i więzadła wraz z torebką stawową zapewniając optymalną pracę barku, jego sprawne funkcjonowanie zależy również od szeregu innych obszarów anatomicznych. Wydajne funkcjonowanie barku opiera się o synchroniczną pracę łopatki, obojczyka, odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa. Zaburzenie pracy któregoś z tych elementów (np. na skutek urazu), będzie miało pośrednio negatywny wpływ na pracę kompleksu barkowego.
Rola przepony i wątroby w dolegliwościach bólowych barku
Ból wywołany podrażnieniem przepony rzadko zlokalizowany jest w obrębie przepony, ale może ujawnić się w jakiejś odległej części ciała. Ze względu na bliskie sąsiedztwo wątroby i przepony wszelkie podrażnienia w obrębie wątroby będą „przenoszone” na przeponę. Następnie, za pośrednictwem włókien czuciowych nerwu przeponowego informacja będzie przesyłana w obszar kręgosłupa szyjnego (C3-C5) drażniąc ten segment impulsem bólowym. Na tym samym poziomie, swoje „wyjście” posiadają skórne włókna czuciowe (dermatomy), które odpowiadają za unerwienie skóry barku. W konsekwencji, będą one wysyłały sygnał, który będzie odczuwalny jako charakterystyczny ból rozlany trudny do precyzyjnego zlokalizowania. Zdjęcie po lewej przedstawia ten schemat powstawania bólu barku.
Ponadto, narządy wewnętrzne, które znajdują się w bliskim sąsiedztwie przepony (żołądek, śledziona, trzustka, woreczek żółciowy) mogą być przyczyną tzw. bólu rzutowanego w rejonie stawów barkowych.
Ból barku i emocje (bark zamrożony)
W medycynie, dla opisania dysfunkcji barku często używa się określenia "bark zamrożony" (Frozen Shoulder). Definiuje ono zarostowe zapalenie torebki stawowej. Warto zauważyć, że jest to bardzo ogólne określenie, które nie wskazuje rzeczywistej przyczyny problemu. Okazuje się, że istnieją korelację między poszczególnymi cechami osobowości, wskazujące na interakcję między czynnikami psychologicznymi i somatycznymi.
Dodatkowo, ciekawym aspektem jest fakt, iż kobiety w wieku 40-50 lat są bardziej narażone na tego typu dolegliwości. Wiele kobiet zgłosiło przypadki zamrożenia barku, które zbiegły się z okresem okołomenopauzalnym, menopauzą lub rozpoczęciem lub zakończeniem hormonalnej terapii zastępczej.
Podsumowując, aspekt dolegliwości bólowych całego kompleksu barkowego jest bardzo skomplikowanym zagadnieniem. W przypadku fizjoterapii barku kluczowe znaczenie ma zebranie pełnego wywiadu i historii pacjenta, aby znaleźć rzeczywistą przyczynę problemu. Podejście do terapii oparte o zasadę "wszystko może wpływać na wszystko" jest kluczem do skutecznego wyleczenia pacjenta.
Bibliografia:
1). Influence of the phrenic nerve in shoulder pain: A systematic reviewIsidro Fernández-López, David Peña-Otero,María de los Ángeles Atín-Arratibel, María Eguillor-MutiloaPublished: Internetional Journal of Osteopathic Medicine March 18, 2020.
2). Goetti P, Denard PJ, Collin P, Ibrahim M, Hoffmeyer P, Lädermann A. Shoulder biomechanics in normal and selected pathological conditions. EFORT Open Rev. 2020;5(8):508-518. Published 2020 Sep 10. doi:10.1302/2058-5241.5.200006
3). Ebrahimzadeh MH, Moradi A, Bidgoli HF, Zarei B. The Relationship between Depression or Anxiety Symptoms and Objective and Subjective Symptoms of Patients with Frozen Shoulder. Int J Prev Med. 2019;10:38. Published 2019 Mar 15. doi:10.4103/ijpvm.IJPVM_212_17
4). https://unsplash.com/
5). https://www.youtube.com/watch?v=AIhzL1sqMsg&t=624s
