Nietrzymanie moczu (NTM) to każdorazowy niekontrolowany wypływ moczu przez cewkę moczową. Według danych epidemiologicznych na to schorzenie cierpi ok. 10% populacji i częściej występuje u kobiet. Według International Continence Society wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje nietrzymania moczu: wysiłkowe, naglące i mieszane.
Objawy nietrzymania moczu
Nietrzymanie moczu u mężczyzn jest częstym powikłaniem po zabiegu usunięcia prostaty (radykalna prostatektomia). Może mieć charakter ciągły, wysiłkowy lub mieszany o różnym nasileniu. Epizody nietrzymania moczu najczęściej towarzyszą czynnościom wysiłkowym, takim jak zmiana pozycji z leżącej na siedzącą, czy też z siedzącej na stojącą, jak również podczas schylania się, podnoszenia, nagłych ruchów i w trakcie aktywności fizycznej.
Przyczyny nietrzymania moczu
Nietrzymanie moczu po radykalnej prostatektomii ma kilka przyczyn. Wśród nich podkreśla się utratę zwieracza wewnętrznego cewki moczowej (mięsień gładki, nad którym nie mamy panowania), skrócenie cewki moczowej oraz usunięcie podpory dla pęcherza, jaką była prostata, a tym samym zmiana kształtu pęcherza. Na charakter i nasilenie nietrzymania moczu wpływają również masa ciała, rodzaj wykonywanej pracy lub uprawianego sportu, nawyki dnia codziennego (w tym sposób odżywiania i wydalania), choroby współistniejące oraz zażywane leki.
Leczenie i fizjoterapia w nietrzymaniu moczu
Europejskie Towarzystwo Urologiczne zaleca stosowanie treningu mięśni dna miednicy w przypadku nietrzymania moczu występującego po radykalnej prostatektomii. Jest to pierwsza linia leczenia o charakterze zachowawczym i powinna być wprowadzona przed leczeniem inwazyjnym, takim jak np. chirurgiczne wszczepienie sztucznego zwieracza.
Fizjoterapia w nietrzymaniu moczu po usunięciu prostaty powinna być wielowymiarowa. Trening mięśni dna miednicy powinien być wprowadzony jeszcze przed zabiegiem resekcji stercza w celu adaptacji mięśni poprzecznie prążkowanych do nowej roli. Ponadto powinien być kontynuowany zaraz po usunięciu cewnika po operacji. Należy wtedy też uwzględnić redukcję pracy mięśni skośnych oraz mięśnia prostego brzucha oraz utrzymać funkcję pęcherza, jeśli jest ona prawidłowa lub, w razie potrzeby, zmniejszyć jego nadaktywność. Trening powinien być oparty o metodykę uczenia motorycznego i zasady fizjologii ćwiczeń oraz mieć charakter funkcjonalny. Do oceny stanu pacjenta, terapii oraz pomiaru postępów rehabilitacji poza badaniem palpacyjnym, stosuje się obrazowanie USG oraz aparaturę do EMG.
Bibliografia:
1). Dębiński P, Niezgoda T. Klasyfikacja nietrzymania moczu i sposoby leczenia. Przegląd Urologiczny 2014/5 (87).
2). Hodges P. i wsp. Reconsideration of pelvic floor muscle training to prevent and treat incontinence after radical prostatectomy. Urologic Oncology: Seminars and Original Investigations 000 2019 ;1−18.
